Training Systemisch werken

Claudia is erg fijn! Enorm genoten van haar deskundigheid, warmte en bekwame didactische vakmanschap. Heel open, puur, menselijk. Niet alleen maar van de goed geformuleerde zinnen en casussen zoals ze in boeken worden beschreven, maar de échte casussen waar je tegen dingen aanloopt in de dagelijkse praktijk  

Trainer: Claudia de Vries NVRG-erkend en geregistreerd systeemtherapeut. Doelgroep: Hulpverleners (zowel op hbo-niveau als academisch niveau geschoold) die werken met ouders en kinderen.  Accreditatie: aanvraag bij SKJ. Niveau: MBO+, HBO, WO

Programmaopzet

Vanuit het idee dat alles met elkaar verbonden is, dat alles om je heen een belangrijk onderdeel van je leefwereld vormt is het systemische gedachtengoed ontstaan. Een probleem of klacht staat dus nooit op zichzelf. Bij systeemgericht werken worden ook de omgeving en bijbehorende factoren betrokken bij het behandeltraject. Niet alleen de klachten van het individu als losstaand element te zien en te behandelen, maar ook aandacht te hebben voor het systeem waarvan deze deel uitmaakt. Bij het ontstaan én het oplossen van veel psychische of psychiatrische klachten, blijkt dit systeem namelijk een belangrijke invloed uit te oefenen. Bewezen is dat als er ook aandacht wordt geschonken aan het sociale systeem, er sneller en duurzaam herstel mogelijk is.

Voor kinderen en jongeren waar we mee werken vormt het gezin de primaire leefwereld. Om problemen van kinderen en jongeren goed te begrijpen is het in het algemeen dan ook nodig meer zicht te krijgen op het (gezins)systeem waarbinnen de problemen zich voordoen. Om samen te onderzoeken op welke manier de problematiek van het kind/ de jongere wordt beïnvloed door de gezinscontext en vice versa.

In deze driedaagse training leg je hiervoor de systeemtheoretische basis en oefen je met (gespreks)-vaardigheden, interventies en attitude. In deze cursus wordt aandacht besteed aan deze verschillende manieren van systemisch kijken: zowel de theoretische achtergrond als de manier waarop je hier vorm aan geeft in de praktijk.

Werkwijze


Door middel van verschillende werkvormen (korte theoretische inleidingen, discussie, beeldmateriaal, inbreng van ervaringen uit de praktijk en rollenspel met trainingsacteurs) krijgen deelnemers de kennis aangereikt en worden houding en vaardigheden geoefend die nodig zijn om het hulpverleningstraject uit te voeren.

Doelstellingen


Deelnemers ontwikkelen een systeemgerichte visie op de problematiek van de jeugdigen ; een jongere of kind met psychische klachten is niet een op zich staand probleem, het is een kwetsbaar onderdeel van een kwetsbaar geheel. Deelnemers leren te werken vanuit een systemische visie: "Een individueel probleem is een systeemprobleem en een intergenerationeel probleem".  Je leert en ontwikkelt onder andere:

  • Je leert de basisprincipes van systemisch denken
  • Je leert om vanuit verschillende systemisch invalshoeken te kijken
  • Theorie en verschillende systemische perspectieven op families en andere sociale systemen komen aan bod
  • Het verschil begrijpen tussen lineaire causaliteit, waarin problemen een oorzaak hebben, en circulariteit, waarin problemen begrepen kunnen worden in de context waarin ze zich voordoen, in complexe samenhang met elkaar.
  • De context staat steeds centraal met aandacht voor families, sociale netwerken, gender, cultuur, religie en sociaal economische omstandigheden.
  • Je weet mensen te bekijken in hun context en hun naasten te betrekken binnen de behandeltrajecten
  • Je leert een systemische context te creëren waarin ruimte is voor het doen van systemische interventies en waarin er verandering kan ontstaan.
  • Je ontwikkelt vaardigheden en attitude om een samenwerkingsrelatie op te bouwen en te onderhouden vanuit meervoudige partijdigheid
  • Je leert de geboden theorie te vertalen naar de eigen werksetting

Tijdsinvestering/ studiebelasting: 3 dagen

Wijze van toetsing

Schriftelijke opdracht: beschrijving van de toepassing van de behandelde theorie en de literatuur op een casus uit de eigen werkpraktijk. De casusbeschrijving wordt door de docent beoordeeld en voorzien van een cijfer.

Draaiboek SKJ geacrediteerd:

3‐daagse cursus

Systemisch werken

Claudia de Vries

Achtergrond van de aanvraag

Bij vaktheraoeuten is er vraag naar inhoudelijke verdieping op het gebied van systeemgericht werken.

Zij willen meer kennis en tools willen op het gebied van systemisch werken, hoe er meer ‘circulaire zorg ‘ kan ingezet worden bij de behandeling± bij de jeugdigen betrokken mensen meer worden meegenomen in de behandelingstrajecten.

Doelgroep
Deze driedaagse cursus wordt 7x aangeboden aan vakantherapeuten

Omvang cursus: De cursus omvat 3 bijeenkomsten van 6 uur exclusief pauze.

Urenverdeling: 18 contacturen

Tijden: 10.00 uur tot 17.00 uur.

Trainer: Claudia de Vries

Claudia de Vries is erkend en geregistreerd systeemtherapeut bij de Nederlandse Vereniging voor Relatie- en Gezinstherapie (NVRG). Zij heeft zich gespecialiseerd in Emotionally Focused Therapy een wetenschappelijk bewezen vorm van relatietherapie. Claudia heeft 20 jaar ervaring op het gebied van systeemgerichte hulpverlening binnen de kinder- en jeugdpsychiatrie, jeugdbescherming en jeugdhulpverlening. Haar expertise terreinen zijn kinderen, jongeren en hun gezinnen in moeilijke omstandigheden. Momenteel is zij werkzaam als relatie en gezinstherapeut bij Kenterjeugdhulp waar zij werkt met kinderen, jongeren en jongvolwassenen met complexe problematiek in de leeftijd van 0 tot 24 jaar, doorgaans met Multi stress systemen. Eerst in generalistische ambulante poli teams en daarna in het specialistisch FACT Jeugd team.

Daarnaast heeft zij een eigen praktijk (www.praktijkcdevries.nl), werkt zij als ZZP bij Stichting Doof & Co (www.doofenco.nl) waar zij individuele, relatie- en gezinstherapie geeft, ook aan doven en slechthorenden en hun netwerk.

Claudia is actief lid van de Nederlandse Vereniging voor Relatie en Gezinstherapie en zit in de congrescommissie dat verantwoordelijk is voor het organiseren van het jaarlijkse landelijke congres en inspirerende workshops en bijscholingsdagen.

Behalve haar werk als therapeut geeft Claudia al jaren met veel plezier (bij- en nascholings) trainingen voor professionals in de welzijn- en GGZ sector. Zij geeft trainingen vanuit haar eigen praktijk (www.praktijkcdevries.nl) en vanuit o.a. King Nascholing (www.kingnascholing.nl)) en de RINOgroep )www.Rinogroe.,nl) onder andere in Multi problem gezinnen, Systemisch werken en gezinsdiagnostiek. Haar praktijk is CRKBO (www.crkbo.nl) gecertificeerd.

Beoordeling:

Men heeft de cursus met goed gevolg doorlopen wanneer aan de volgende voorwaarden is voldaan:

Maximaal 10% van de contacttijd is verzuimd.

Wanneer meer dan 10% van de contacttijd is verzuimd moeten de gemiste bijeenkomsten worden ingehaald in een andere training. Pas na het inhalen mag, wanneer aan de andere voorwaarden is voldaan, een verklaring van geslaagd zijn worden afgegeven.

Geslaagd zijn voor een schriftelijk toets waarin over relevante aspecten van de tijdens de cursus behandelde lesstof wordt getentamineerd;

Geschikt zijn systemische interventies toe te passen zoals is gebleken uit inbreng en opstelling tijdens de cursus.

Toetsing: Aanwezigheid 100%

Actieve participatie bij opdrachten

Schriftelijke eindtoets

Doelgroep: HBO-jeugd- en gezinsprofessional

Toelatingsvereisten: HBO werk -en denkniveau

Werkwijze

De verschillende onderwerpen worden besproken aan de hand van korte theoretische inleidingen, oefeningen, beeldmateriaal en/of discussies. De gespreksvaardigheden worden geoefend met trainingsacteurs. Van de deelnemers wordt verwacht dat ze tussen de bijeenkomsten kennis nemen van de aangeboden literatuur.

Voorwaarden en organisatie

De data voor de driedaagse cursus zijn in overleg worden vastgesteld. De cursusdagen starten om 10.00 uur en eindigen om 17.00 uur. De opdrachtgever nodigt deelnemers uit en stuurt de trainer een lijst met namen van de deelnemers. De opdrachtgever zorgt voor een geschikte cursusruimte waarin een flap-over bord en beamer (met geluid) aanwezig is. De trainer verzorgt een literatuurmap. De opdrachtgever zorgt ervoor dat de literatuur op de eerste trainingsdag voor alle deelnemers beschikbaar is. De trainer maakt afspraken met de trainingsacteurs en bereidt met hen voor. De trainingsacteurs en trainer factureren rechtstreeks bij de opdrachtgever.

Samenvatting

Vanuit het idee dat alles met elkaar verbonden is, dat alles om je heen een belangrijk onderdeel van je leefwereld vormt is het systemische gedachtengoed ontstaan. Een probleem of klacht staat dus nooit op zichzelf. Bij systeemgericht werken worden ook de omgeving en bijbehorende factoren betrokken bij het behandeltraject. Niet alleen de klachten van het individu als losstaand element te zien en te behandelen, maar ook aandacht te hebben voor het systeem waarvan deze deel uitmaakt. Bij het ontstaan én het oplossen van veel psychische of psychiatrische klachten, blijkt dit systeem namelijk een belangrijke invloed uit te oefenen. Bewezen is dat als er ook aandacht wordt geschonken aan het sociale systeem, er sneller en duurzaam herstel mogelijk is. Voor kinderen en jongeren waar we mee werken vormt het gezin de primaire leefwereld. Om problemen van kinderen en jongeren goed te begrijpen is het in het algemeen dan ook nodig meer zicht te krijgen op het (gezins)systeem waarbinnen de problemen zich voordoen. Om samen te onderzoeken op welke manier de problematiek van het kind/ de jongere wordt beïnvloed door de gezinscontext en vice versa.

In deze driedaagse training leg je hiervoor de theoretische basis en oefen je met (gespreks)-vaardigheden, interventies en attitude. In deze cursus wordt aandacht besteed aan deze verschillende manieren van systemisch kijken: zowel de theoretische achtergrond als de manier waarop je hier vorm aan geeft in de praktijk.

Doelgroep
Deze driedaagse cursus wordt aangeboden aan HBO Jeugd en Gezinsprofessionals en Vaktherpeuten

Uur verdeling:

In totaal contact uren: 18 uur

Totaal zelfstudie- uren: 24 uur

Totaal toets uren: 4 uur

Totaal aantal uren : 46 uur

Minimum aantal deelnemers: 5

Maximum aantal deelnemers: 16

Type nascholing: Cursus

Doel van de training

Deelnemers ontwikkelen een systeemgerichte visie en benadering op de problematiek van de jeugdige een jongere of kind met psychische klachten is niet een op zich staand probleem, het is een kwetsbaar onderdeel van een kwetsbaar geheel. Deelnemers leren te werken vanuit een systemische visie: Een individueel probleem is een systeemprobleem en een intergenerationeel probleem.

Je leert en ontwikkelt onder andere:

Je leert de basisprincipes van systemisch denken

Je leert om vanuit verschillende systemisch invalshoeken te kijken

Je weet mensen te bekijken in hun context en hun naasten te betrekken binnen de behandeltrajecten

Je leert een systemische context te creëren waarin ruimte is voor het doen van systemische interventies en waarin er verandering kan ontstaan.

Je ontwikkelt vaardigheden en attitude om een samenwerkingsrelatie op te bouwen en te onderhouden; In het werken met jeugdigen en gezinnen is het van belang vanuit het perspectief van de jeugdige en het gezin/netwerk/ systeem te kijken, welke vaardigheden je kunt toepassen en hoe je in houding en toon kunt bijdragen aan een goede samenwerkingswerkrelatie waarin je uitgedaagd wordt de jeugdige écht centraal te stellen en vanuit zijn perspectief te denken, waarbij eigen en zelfregie voor jeugdigen en gezinnen voorop staan De jeugdige en zijn omgeving spelen zelf een cruciale rol in de ondersteuning, hulp en zorg. In deze cursus leer je deze systemische context steeds opnieuw professionele afwegingen.

De cursus draagt bij aan systemisch/ integraal te werken waarbij het samen werken en betrekken van collega’s, ook uit andere sectoren binnen de jeugdhulp voorop staat. Samen afwegen wanneer, waarom en met wie samenwerking een meerwaarde heeft bij het bieden van hulp aan gezinnen en hoe je omgaat meet dilemma’s en spanningsvelden in deze samenwerking.

Je leert de geboden theorie te vertalen naar de eigen werksetting;

De cursus gaat uit van de dagelijkse praktijksituaties in de jeugd ggz, jeugdhulp en jeugdbescherming. Welke opgaven kom je als hbo-jeugd- en gezinsprofessional tegen in het systemisch werken en hoe kun je daar mee omgaan. Doel is om de opgedane systemische kennis betekenis geven op de specifieke werkvloer van de deelnemer. Dit doen we door samen ook actuele casuïstiek in te brengen en te bespreken, werkervaring en ervaringskennis te delen en door te reflecteren op eigen handelen. De deelnemers zijn na de training in staat om systemische kennis zelfstandig, flexibel en op maat toe te passen in de praktijk.

De cursus sluit aan bij het Kwaliteitskader Jeugd waarbij de elementen van de gemeenschappelijke basis voor het jeugddomein zijn beschreven:

· Cliëntgericht werken · Signaleren · Versterken eigen kracht en zelfregie · Veiligheid bevorderen · Werken vanuit een integrale blik: beter kijken, meer zien · Samenwerken · Leven lang leren en reflecteren.

Deze bij‐ en nascholingscursus heeft betrekking op het competentieprofiel van HBO professionals in jeugdhulp en jeugdbescherming, bestaande uit zes competentieclusters met een eigen thema:

Ondersteunen bij regievoeren

Samenwerken met de jeugdige en het gezin

Versterken van het netwerk

Interdisciplinair samenwerken met en rond de jeugdige en zijn systeem

Regie (deels en tijdelijk) overnemen van de jeugdige en zijn gezin

Ethisch en integer handelen

Aansluiting op deze competenties blijkt ook uit het draaiboek, waar de competentie clusters terugkomen in de leerdoelen (1-6) ;


Tijd: 10.00‐17.00 uur

Hoofddocent: mw. C de Vries

Onderwerp: (basis)principes van systemisch werken


Dag 1

Besproken wordt het belang van het ontwikkelen en uitdragen van een systemische visie op individuele problematiek: Ontregelingen van jongeren/ kinderen niet (alleen) individualiseren en classificeren in stoornissen, maar ontregelingen zien vanuit de context waarin zij leven: in interactie en samenhang met de context. Hoe kun je deze context meer betrekken, hoe kun je het gezinssysteem betrekken? Hoe krijg je een gezinssysteem in beweging?

Leerdoelen

Na afloop van deze bijeenkomst:

Heb je kennis van de basis van de systeemtheorie en verschillende systemische perspectieven op families en andere sociale systemen

Kun je het verschil begrijpen tussen lineaire causaliteit, waarin problemen een oorzaak hebben, en circulariteit, waarin problemen begrepen kunnen worden in de context waarin ze zich voordoen, in complexe samenhang met elkaar.

Weet je in Context te denken, te handelen, waarbij je aandacht hebt voor families, sociale netwerken, gender, cultuur, religie en sociaal economische omstandigheden

Weet je het belang van een goede samenwerkingsrelatie met gezinssystemen

De invloed van (langdurige) stress in systemen, waaronder trauma, wantrouwen en hechtingsschades. Hoe deze kunnen mee resoneren in de samenwerkingsrelatie.

Kun je omgaan met hoge druk, blikvernauwing en verander huiver bij gezinnen, als ook bij onszelf als hulpverlener.

Bepreken we herkenbare dillema’s van hulpverleners in de samenwerkingsrelatie en hoe hier mee om te gaan

Heb je aandacht voor ouderperspectieven en kwetsbaar ouderschap.

  • - Kun je het netwerk in kaart brengen met het netwerkintake model
  • - Kun je met gezinnen beschermsystemen (buffers) creëren én deze betrekken
  • - Kun je een samenwerkingsrelatie met sociaal en professioneel netwerk betrekken en uitvouwen

Weet je hoe je praat mét jeugdige en zijn gezin en/of netwerk, in een gezamenlijk overleg i.p.v. óver ( waar mogelijk en veilig).

Ken je het belang van hulp en ondersteuning voor jezelf vragen: eigen professionele en emotionele grenzen kennen en dilemma’s bespreken en in overleg besluiten nemen met collega- Professionals.

Ben je meer bewust dat je als zelf als professional niet blanco in gezinnen stapt. Je eigen persoonlijke , visie en opvattingen zijn ondergeschikt aan het belang van de jeugdige en zijn gezin en/of netwerk.

Leer je bewust te zijn van het belang van (Gezins)veerkracht van mensen.

Kun je vanuit o.a. het gezinsveerkrachtmodel en oplossingsgerichte technnieken gezinsleden stimuleren om vaardigheden te leren waardoor ze veerkrachtiger worden, hierin kleine stappen voorwaarts zien, benoemen en bekrachtigen

Literatuur dag 1

Vooraf bestuderen:

Madsen W.C. (2011)
Samenwerkingsgerichte hulpverlening in multi-gestresseerde gezinnen
Hoofdstuk 1: Werken met multigestresseerde gezinnen
Hoofdstuk 2: What we see is what we get
Hoofdstuk 5: Samenwerkingsgerichte bevraging
Antwerpen/Apeldoorn, Garant

E. Reijmers

Systemische diagnostiek

Uit: A. Savenije, J. Van Lawick, e. Reijmers (red)

Handboek Systeemtherapie

Utrecht, De Tijdstroom, 2014

A. Savenije, J. Van Lawick

Basisbegrippen Systeemtherapie

Uit: A. Savenije, J. Van Lawick, e. Reijmers (red)

Handboek Systeemtherapie

Utrecht, de Tijdstroom, 2014

M. Hoek

Lees de Richtlijn Gezinnen met meervoudige en complexe problemen op:

https://richtlijnenjeugdhulp.nl/gezinnen-met-meervoudige-en-complexe-problemen/

I.Rood Veerkracht opnieuw Bezien

Systeemtherapie jaargang 31, nummer 2 juni 2019

Hoek, M. (2009)
Denk in buffers: een handreiking voor ouderbegeleiders
Uit: Ouderschap en ouderbegeleiding, jaargang 12, nr 3

De rol van de psychiater; medisch, contextueel én persoonsgericht denken en handelen in de psychiatrie Uit: tijdschrift voor psychiatrie jaargang 56 novmber 2014. F.J van Oenen, S van Deursen, J. Cornelis.

Eerste dag achtergrondliteratuur aanbevolen voor theoretische achtergronden:

Groen, M., Lawick, J. van (2008)

Intieme oorlog. Over kwetsbaarheid in familierelaties

Hoofdstuk 5: Escaleren en de-escaleren

Amsterdam, Van Gennep

A randomized controlled trial of the effectiveness of multisystemic therapy in the Netherlands: post-treatment changes and moderator effects

J.J. Asscher, M. Dekovic, W.A. Manders, P.J.M. Prins, P.H. van der Laan

Criminal Law Empirical and Normative Studies

Oenen, F.J. van, Bernardt, C., Post, L. van der (2007)

Praktijkboek crisisinterventie. De kunst van het interveniëren in moeilijke behandelsituaties in de spoedeisende psychiatrie en psychotherapie.

Hoofdstuk 2: Algemene principes van crisisinterventies

Utrecht, De Tijdstroom

Meyer, Y. (2018)

Kiekeboem! Hulp aan het jonge kind dat opgroeit in stress en geweld

Hoofdstuk 5: Kwetsbaar ouderschap

Amsterdam, Uitgeverij SWP

Huiswerkopdracht vooraf:

Lees de literatuur

Denk alvast na over wat je hoopt te leren uit de training

Bedenk alvast een casus waarmee je zelf kunt gaan oefenen met systemisch werken tijdens de opleidingsdagen. Neem bij voorkeur een eigen ervaring waarin je met een systeemcasus worstelt, die je raakt, of die veel indruk op je (heeft ge)maakt. Bedenk echter wel dat het om korte oefeningen gaat in een leersituatie.

Denk na over de volgende vragen:

Wat is je vraag bij deze systeemcasus in het kader van systemisch werken?

Neem een korte schets van het gezin mee, bv:

  • Gezinssamenstelling
  • Hoe lang ben je betrokken, hoeveel gesprekken heb je gevoerd?
  • Wat is het doel van het gezin/ systemisch werken?
  • Welke informatie is verder relevant voor het beantwoorden van die vraag (vragen)?
  • Wat is de visie van de gezinsleden op de problematiek/ kracht/ gezinssituatie?
  • Hoe heeft het zich ontwikkeld in de tijd?

Programma dag 1

Tijd

Activiteit

Leerdoel

Werkvorm

10.00‐10.30

10.30- 11.15

Kennismaking en verwachtingen van de deelnemers

Theorie en verschillende systemische perspectieven op families en andere sociale systemen wordt uitgelegd., waarbij aandacht is voor individuele- als omgevingsfactoren

Het verschil begrijpen tussen lineaire causaliteit, waarin problemen een oorzaak hebben, en circulariteit, waarin problemen begrepen kunnen worden in de context waarin ze zich voordoen, in complexe samenhang met elkaar.

De context staat steeds centraal met aandacht voor families, sociale netwerken, gender, cultuur, religie en sociaal economische omstandigheden.

1,2,3

Plenaire overdracht

11.15‐11.30

Pauze

11.30‐13.00

Het belang van een goede samenwerkingsrelatie met jeugdigen en hun gezinssystemen staat centraal:

Theorie over de invloed van (langdurige) stress in systemen, waaronder trauma, wantrouwen en hechtingsschades. Hoe deze kunnen mee resoneren in de samenwerkingsrelatie.

Theoretisch kader ACE (Adverse Childhood Experiences): ingrijpende jeugdervaringen en effect op ouderschap en veilig opgroeien en de Window of Tollerance worden besproken aan de hand van praktijkvoorbeelden van de docent zelf, waarbij risico en beschermende factoren worden meegewogen

Oefening omgaan met hoge druk, blikvernauwing en verander huiver bij gezinnen, als ook bij onszelf als hulpverlener

Herkenbare dillema’s van hulpverleners in de samenwerkingsrelatie en hoe hier mee om te gaan

Hier wordt in subgroepen geoefend hoe je in houding en toon kunt bijdragen aan een versteviging van de samenwerkingsrelatie vanuit de theorie van de kwetsbaarheidscyclus van Scheinkmann.

Beeldmateriaal wordt getoond waarbij bewustwording is dat wij zelf niet blanco in gezinnen stappen. Je eigen persoonlijke, visie en opvattingen zijn ondergeschikt aan het belang van de jeugdige en zijn gezin en/of netwerk.

2

2,5,6

2,6

6

plenaire

informatie-overdracht, verwerkings-opdracht in sub groepjes, plenaire

terugkoppeling

13.00‐13.30

Lunch

13.30‐14.00

14.00- 14.45

Aandacht voor ouderperspectieven en kwetsbaar ouderschap. Theorie over de ouder begeleidende positie en denkschema van Alice van der Pas. Draagkracht/ draaglast. Verschil tussen pedagogische vaardigheden en pedagogisch besef wordt uiteengezet en gedemonstreerd met beeldmateriaal.

Creëren én betrekken van beschermsystemen om gezinnen heen, vanuit buffertheorie van Alice van der Pas

Belang van het verstevigen en verbreden van het netwerk wordt besproken en het ondersteunen in het onderhouden van het netwerk en samen een plan maken.

In subgroepjes oefenen met het netwerk in kaart kunnen brengen met netwerkintakemodel van Floortje Scheepers.

1,2

3,4

1,3

Intervisie, praktisch oefenen

plenaire

informatie-overdracht met beeldmateriaal, verwerkings-opdracht in sub groepjes, plenaire

terugkoppeling

14.45‐15.00

Pauze

15.00-15.45

15.45- 16.15

16.15-16.45

16.45- 17.00

Samenwerkingsrelatie met sociaal en professioneel netwerk betrekken en uitvouwen:

Praten mét jeugdige en zijn gezin en/of netwerk, in een gezamenlijk overleg ipv óver ( waar mogelijk en veilig) .

Staan voor wat je doet als het in het belang van de jeugdige en zijn gezin en/of netwerk is en kunnen uitleggen waarom.

Hulp en ondersteuning voor jezelf vragen bij afwegen en verantwoording: eigen professionele en emotionele grenzen kennen. Het belang van intervisie wordt onderstreept. Dilemma’s bespreken in overleg met collega- Professionals besluiten afwegen en nemen.

Analyseren hoe verschillende rollen van ons als professional (expert, procesconsulent, participant: essay F.J. Van Oenen) samenhangen met uiteenlopende denkkaders, gespreksvormen en taalgebruik naar jeugdigen en gezinnen toe. Met specifiek aandacht voor houding van waarderende bondgenoot (Madsen)

Oefenen in sub groepjes met verschillende rollen in de dynamische spanning tussen monoloog (distantie, moral disengagement hiërarchie)- en dialoogscript (nabijheid, verbinding, gelijkwaardigheid) in verschillende situaties en spanningsvelden met regie (deels en tijdelijk) overnemen van de jeugdige en zijn gezin

Kracht en competenties: deelnemers leren bewust te zijn van het belang van (Gezins)veerkracht van mensen. Stimuleren van gezinsleden om vaardigheden te leren waardoor ze veerkrachtiger worden, hierin kleine stappen voorwaarts zien, benoemen en bekrachtigen

Bespreken van o.a. de Theorie van het Gezinsveerkrachtmodel van Walsh: Het concept veerkracht wordt geplaatst in context van familie veerkracht. Er wordt daarbij een verbinding gemaakt met de meer op kracht georiënteerde postmoderne benaderingen, en dan blijkt hoe veerkrachtprocessen van gezinnen integratief kunnen worden toegepast in systemisch werken. Kennis van dit gezins veerkracht model is helpend ook om tegenwicht te kunnen bieden aan het huidige, nog altijd meer op pathologie dan op kracht georiënteerde discours in de praktijk van de hulpverlening. Aandacht geven voor hoop, dromen en verlangens voor in de toekomst

Afsluiting literatuur en huiswerk opgeven, bespreken ervaringen van deze dag

3,4

5,6

1,2,5,6

2,5,6,

1,2,3

plenaire informatieoverdracht

verwerkingsopdracht n.a.v. eigen casuïstiek in subgroepjes)

Tevens wordt er in de groep geoefend, waarbij elke cursist beurtelings een gezinsveerkracht interventie kan doen. Daarnaast wordt de techniek gedemonstreerd met videomateriaal en live‐demonstraties door de docent

Plenaire afsluiting


Tijd: 10.00‐17.00 uur

Trainer: mw. C. de Vries

Onderwerp: Systemen in beweging krijgen

Dag 2

Thema: Systemen in beweging krijgen

Werken vanuit een systemische visie:

“Een individueel probleem is een systeemprobleem en een intergenerationeel probleem”

Voor gezinnen in moeilijke omstandigheden is kenmerkend dat het gezin is vastgelopen in problemen op meerdere gebieden, het stressniveau in het gezin hoog is en crisis en conflict of apathie en machteloosheid aan de orde van de dag zijn. Opvoedingsproblematiek is veelal intergenerationeel bepaald. Daarnaast is er soms ook sprake van wantrouwen van gezinsleden naar hulpverlening, instanties en de buitenwereld in het algemeen. De gezinsleden zelf hebben soms een heel andere visie en zitten niet altijd te wachten op ongevraagde bemoeienis.

Hoe kun je bij deze gezinnen ‘binnenkomen’? Hoe kun je een samenwerkingsrelatie met hen opbouwen? Hoe kun je bij hen aansluiten, zodat ze zich gehoord en begrepen voelen, en hen tegelijkertijd uitdagen te onderzoeken wat zij zouden willen veranderen in hun leven? Hoe kun je er aan bijdragen dat gezinsleden weer oog krijgen voor kracht en mogelijkheden in zichzelf en in hun omgeving en gaan geloven dat ze die kracht kunnen gebruiken om hun leven positief te beïnvloeden?

Leerdoelen

Na afloop van deze bijeenkomst :

Heb je tools om verandering op gang te brengen, hoe je mensen motiveert en hoe je om kunt gaan met weerstand en ambivalentie

Kun je in je gedrag houding en toon aansluiten bij achtergrond, cultuur, leefwereld van de jeugdige en gezin.

Kun je aansluiten bij de vraag en motivatie van de jeugdigen en gezin

Heb je technieken om met weerstand van de jeugdige en zijn gezin tegenover professionals om te gaan

Bespreken we hoe je om kunt gaan met eigen geraaktheid of emoties in het contact met gezinsleden

Heb je kennis over intergenerationele overdracht en heb je casusconceptualisatiemogelijkheden vanuit de contextuele systeemtherapie (Boszormenyi-Nagy)

Kun je patronen van vroeger en nu met jeugdigen en ouders bespreekbaar maken en weet je het belang hiervan

Kun je tijdslijnen maken en genogrammen, waarbij je specifieke aandacht hebt voor:

De samenstelling, commitment en veiligheid, lege stoel techniek.

Omgaan met aarzelingen en stiltes.

In kaart brengen van positieve eigenschappen & mogelijkheden van het gezin

Weet je hoe je een Genogram introduceert en tekent samen met het gezin

Weet je welke vragen kunnen stellen als je een Genogram met het gezin maakt

Casuïstiek bespreking

Deelnemers brengen eigen casuïstiek in: waar loop je tegen aan in de dagelijkse praktijk en hoe kun je daarmee omgaan?

Leerdoelen;

opgedane kennis betekenis geven in de specifieke werkpraktijk. Dit doen we door samen actuele casuïstiek in te brengen en te bespreken, werkervaring en ervaringskennis te delen en door te reflecteren op eigen handelen.

Je bent in staat om systemische kennis zelfstandig, flexibel en op maat toe te passen in de praktijk

Oefenen met systemisch kijken naar casuïstiek:

Je leert om vanuit verschillende systemische invalshoeken naar casuïstiek bekijken

Het leren van “ meerstemmigheid”

Literatuur Vooraf bestuderen

Madsen W.C. (2011)
Samenwerkingsgerichte hulpverlening in multi-gestresseerde gezinnen
Hoofdstuk 3: Samenwerking is tweerichtingsverkeer
Hoofdstuk 4: Het ontwikkelen van een proactieve visie als leidraad voor de klinische praktijk.
Antwerpen/Apeldoorn, Garant

A. Savenije, J. Van Lawick

Methoden en technieken

Uit: A. Savenije, J. Van Lawick, e. Reijmers (red)

Handboek Systeemtherapie

Utrecht, de Tijdstroom, 2014

Lees de richtlijn samen beslissen over passende hulp:

https://richtlijnenjeugdhulp.nl/samen-beslissen-over-passende-hulp/

Eerst samenwerken voor veiligheid, dan samenwerken voor risico gestuurde zorg

The evidence base for family therapy and systemic interventions for child-focused problems.

Journal of Family Therapy,

Carr, A. (2014a) Pagina 36, 107-157.

Hoofdstuk 6: Praktische vragen en verdere gesprekstechnieken

Haarlem, De Toorts, 2000

B. Hillewaere, M Le Fevere de ten Hove

Hulpmiddelen bij het maken van genogrammen

Uitgeverij Coutinho, bijlage 16 transculturele vaardigheden voor therapeuten

Narratieve en oplossingsgerichte toepassingen bij genogrammen

Systeemtherapie, jaargang 18, nr 2, 2006

Tweede dag achtergrondliteratuur, aanbevolen voor theoretische achtergronden:

F. Seywert

Het gebruik van circulaire vragen

Uit: gezinstherapie, jaargang 6, nr 1, 1995

T. Nelson, C. Fleuridas, D. Rosenthal

The evolution of circular questions: training family therapists

Uit: Journal of Marital and Family Therapy, vol. 12, nr 2, 1986

Hoofdstuk 8: Oplossingsgerichte therapie en de narratieve dialoog

Leuven, Acco, 2006

R.H. Dumont

Een gezinskaart tekenen: een experientieel instrument om kinderen bij gezinstherapie te betrekken

Uit: Gezinstherapie wereldwijd, jaargang 20, nr 3, 2009 14 pagina’s

J.B.M. Jansma, R.L. De Coole

A. Carr

Kinderen betrekken bij gezinstherapie en systeemgerichte begeleiding

Gezinstherapie, jaargang 6, nr 3, 1995

Fristad, M.A., Verducci, J.S., Walters, K., & Young, M.E. (2009). Impact of multifamily psychoeducational psychotherapy in treating children aged 8 to 12 years with mood disorders. Archives of General Psychiatry, 66(9), 1013-1021.

De Clippele, T. & Van West, D. (2016). Functional family therapy in de universitaire kinder-en jeugdpsychiatrie Antwerpen. Systeemtherapie, 28(1), 43-50.

Huiswerkopdracht vooraf:

Neem een schets van een systeemcasus mee

Met een genogram in 3 generaties

Pak het document Hulpmiddelen bij het maken van genogrammen

+ raamwerk genogram er bij

Let op: deze hoeft niet helemaal uitgewerkt, alleen het raamwerk

Neem deze mee naar de tweede trainings-dag met je vraag bij dit systeem


Tijd

Activiteit

Leerdoel

Werkvorm

10.00‐10.30

10.30-11.30

Theoretische inleiding:

Werken vanuit een systemische visie: Een individueel probleem is een systeemprobleem en een intergenerationeel probleem”

Hoe breng je verandering op gang. Hoe motiveer je mensen. Hoe ga je om met weerstand en ambivalentie. Bespreking van

de theorie van motiverende gespreksvoering, Theorie van gedragsverandering Procheska en DiClimente. De klant, klager en bezoeker houdingen en hoe hiermee om te gaan vanuit de oplossingsgerichte benadering.

De theorie wordt toegepast op bespreking van praktijkvoorbeelden van cursisten en aan de hand van reflecties op beeldmateriaal

Bespreken van dilemma´s in continuüm invoegen- toevoegen en op het continuüm bevorderen van zelf regie en de regie overnemen/ overdragen

Werkwijze aan de hand van vijf co’s: Vanuit het contact (co1) proberen de context (co2) beter te begrijpen, om vervolgens vanuit die context, met de waarden en zorgen van de mensen, een betere connectie (co3) te maken, die ten slotte toelaat passend te corrigeren (co4) of te confronteren (co5).

Dit alles vraagt om een goede positionering van de therapeut die recht doet aan onze cliënten en gezinnen, maar ook aan onze eigen expertise.

1

2

1,2,5,6

Plenaire overdracht

Oefenen in subgroepen

11.15‐11.30

Pauze

11.30‐ 12.15

12.15-13.00

Inleiding in theorie over intergenerationele overdracht

Uitwisselen en bespreken van praktijkvoorbeelden waarbij je het vermoeden hebt dat intergenerationele overdracht een rol speelt

Bekijken van beeldmateriaal mbt intergenerationele overdracht en in sub groepjes reflecteren hierop

1,2,6

Plenaire overdacht

Plenaire informatieoverdracht, in subgroepjes inventariseren van

ervaringen uit de praktijk, plenair uitwisselen en aanvullen)

13.00‐13.30

Lunch

13.30‐13.45

13.45- 1500

Het belang van patronen van vroeger en nu bespreekbaar maken met jeugdigen en ouders: ACE, roulerende rekeningen, contextuele systeem therapeutische casus conceptualisatie mogelijkheden vanuit Boszormenyi- Nagy

Oefenen en werken met diverse bruikbare tools/werkvormen hierin, waaronder:

- Imaginatie oefening

-Het maken van tijdslijnen

-Het maken van een genogram met specifieke aandacht voor:

De samenstelling, commitment en veiligheid, lege stoel techniek. Omgaan met aarzelingen en stiltes.

In kaart brengen van positieve eigenschappen & mogelijkheden van het gezin

Hoe introduceer je een genogram?

Welke vragen kunnen stellen als je een stamboom met het gezin maakt

1 – 6

1-6

Plenaire informatie overdracht

plenaire ervaringsoefening

live demonstratie door docent

live demonstratie door docent &

in sub groepjes praktisch oefenen

14.30- 14.45

Pauze

14.45- 17.00

Casuïstiek bespreking

Deelnemers brengen eigen casuïstiek in: waar loop je tegen aan in de dagelijkse praktijk?

Oefenen met systemisch kijken naar casuïstiek:

-Het leren om vanuit verschillende systemische invalshoeken naar casuïstiek bekijken

-Het leren van “meerstemmigheid”

-Leren van en reflecteren op elkaar en de casus

1,2

In subgroepen wordt er geoefend, waarbij elke cursist beurtelings een systeeminterventie kan doen.


Tijd: 10.00 ‐17.00 uur

Trainer : mw. Claudia de Vries

Onderwerp:Thema: In gesprek met gezinsleden

In rollenspellen kan worden geoefend met praktijksituaties waarin de deelnemers, binnen een veilige setting, het effect van de eigen interventies en handelingen kan ervaren. Dit biedt de mogelijkheid te reflecteren op de eigen positie als hulpverlener

Leerdoelen

Je kunt problematiek Externaliseren en Contextualiseren van problematiek vanuit de Narratieve systeemtherapie

Je weet op de werkvloer een feedbackcultuur te installeren om een betere samenwerkings-relatie tot stand te brengen tussen therapeut en gezinsleden maar ook tussen gezinsleden onderling.

Je kunt gebruik maken van verschillende meetinstrumenten: de Bezorgdheden Vragenlijst (BV) en het Instrument voor Dialogische Feedback (IDF) , de GVL (gezinsvragenlijst) Vragenlijst Gezinsfunctioneren voor Ouders (VGFO), Vragenlijst Gezinsfunctioneren voor Ouders (VGFO) Familie Relatie Test (FRT)

Je hebt kennis van verschillende evidenced based systeemgerichte behandelvormen, waaronder MST, MDFT, IAG, FAST, ABFT, FFT

Rollenspel met twee trainingsacteurs

Je kunt in gesprek met mensen, vanuit verschillende besproken onderdelen uit de systeemgerichte theorie en visie

Je oefent met gespreksvaardigheden, het vinden van passende taal, toon en attitude.

Wat is een passende therapeutische houding en welke vragen geven inzicht?

Je kunt een houding hanteren van meerzijdige partijdigheid

Je kunt respectvol omgaan met de kwetsbaarheid van mensen

Literatuur

Vooraf bestuderen:

K. van Tricht, E. Deslypere, P. Rober

Feedback georiënteerde gezinstherapie

Systeemtherapie, jaargang 29, nr 4, 2017

Boelhouwer, M.D., Aukes, N., Loykens, E.H.M. (2019)
Samen1Plan: effectief en efficiënt samenwerken in zorgtrajecten voor gezinnen met meervoudige en complexe problemen
Uit: Knot-Dickscheit, J., Knorth, E.J. (red.)
Gezinnen met meervoudige en complexe problemen
Rotterdam, Lemniscaat

Tjin A Djie, K. (2003)
Beschermjassen
Een wijze van hulpverlenen waardoor ouders en kinderen uit wij-systemen worden ingebed in hun familie en cultuur
Uit: systeemtherapie, jaargang 15, nr 1

Derde dag achtergrondliteratuur, aanbevolen voor theoretische achtergronden:

Van der Pas, A. (2006)
Beseffen alle ouders wat verantwoordelijk zij voor een kind is?
Lezing tijdens Academische zitting van de Raad van Ouders van de Jeugdhulp Brussel

De Gezinsvragenlijst (GVL)

Testmaterialen J.D. van der Ploeg

Bohn Stafleu van Loghum

Familie Relatie Test (FRT)

S. Célestin-Westreich, B. Baarda & I. Ponjaert-Kristoffersen

Vragenlijst Gezinsfunctioneren voor Ouders (VGFO)

Praktikon

M. van Daele

De multidirectionaliteit van ambivalentie

Uit: Systeemtheoretisch bulletin, jaargang 30, nr 3, 2012

Bolt, A., Zijden, Q van der (2015)

1Gezin1Plan
Bijlage 1: Netwerkschema
Bijlage 2: Netwerklijst
Amsterdam, SWP

Baartman, H.E.M. (1996)
Als mishandelde kinderen ouder worden
Uit: Tijdschrift voor orthopedagogiek, nr 35

Huiswerkopdracht vooraf:

Neem een vraag mee die je hebt tav systemisch werken

Denk vast na over wat interessante situaties zijn uit de praktijk om mee te oefenen met de trainingsacteurs. Kan gaan om situaties die je lastig lijken bij het systemisch werken: bv

  • Het starten/ introduceren van een gezinsgesprek
  • Het introduceren van een bepaalde werkvorm
  • Oefen met uitvragen van een bepaalde systeemtheoretische lens/ interventie
  • Oefenen met ouders die erg gesloten en verdedigend zijn omdat ze denken dat je de schuld bij hen legt
  • Ouders die niet begrijpen waarom je zoveel van hun gezin wil weten: repareer dat kind nu maar
  • Oefenen met dat je een beladen onderwerp wil aansnijden
  • Oefenen met het omgaan van ouders die heel negatief over een kind praten
  • Anders…


Tijd

Activiteit

Leerdoel(en)

Werkvorm

10.00‐11.00

11.00-11.30

Externaliseren en contextualiseren van problematiek vanuit de narratieve systeemtherapie

“Niet de cliënt is het probleem, maar het probleem is het probleem:. De meerwaarde van de theorie van Michael White met het systemisch werken bespreken.

Verschillende systeembehandelingen worden besproken waaronder MST, MDFT, IAG, FAST, ABFT, FFT

1, 2,6

Plenaire informatieoverdracht

De techniek gedemonstreerd door de docent met videomateriaal en live‐ demonstraties.

Oefenen in subgroepjes met de techniek en de Tool Stappenplan Externaliseren

Plenaire informatieoverdracht

11.30‐11.45

Pauze

11.45‐12.15

12.15-13.00

Installeren van feedbackcultuur

Doel: een betere samenwerkingsrelatie tot stand te brengen tussen therapeut en gezinsleden maar ook tussen gezinsleden onderling. Bezorgdheden Vragenlijst (BV)

Instrument voor Dialogische Feedback (IDF)

Peter Rober

Bespreken van verschillende meetinstrumenten, waaronder: de GVL (gezinsvragenlijst) Vragenlijst Gezinsfunctioneren voor Ouders (VGFO), Vragenlijst Gezinsfunctioneren voor Ouders (VGFO) Familie Relatie Test (FRT)

Voorbereiden rollenspel (in subgroepjes)

1, 2

1-6

Plenaire presentatie met demonstraties, oefenen

in subgroepen van 3

13.00‐13.30

Lunch

13.30‐16.15

In rollenspellen met twee trainingsacteurs wordt geoefend met praktijksituaties waarin de deelnemers, binnen een veilige setting, het effect van de eigen interventies en handelingen kan ervaren. Dit biedt de mogelijkheid te reflecteren op de eigen positie als hulpverlener, waarin het hanteren van meerzijdige partijdigheid, en respectvol omgaan met kwetsbaarheid van mensen op de voorgrond staan

Hiertoe wordt aandacht besteed aan de volgende onderwerpen:

-Hoe ga je in gesprek met mensen, vanuit verschillende besproken onderdelen uit de systeemgerichte visie

-Deelnemers oefenen met gespreksvaardigheden, het vinden van passende taal, toon en attitude.

-Wat is een passende therapeutische houding en welke vragen geven inzicht?

2

Plenaire presentatie en live‐demonstraties

15.15‐15.30

Pauze

16.15 ‐17.00

Afsluiting van de training (in subgroepjes en daarna plenair) stilstaan bij sterke kanten en leerpunten van de deelnemers m.b.t. systemisch werken

Evaluatie van de training met evaluatieformulier

Afspraken over de schriftelijke Eindtoets (Take Home)

Plenaire afsluiting en afronding

Interesse in een (incompany) aanbod? Neem contact met me op via het   contactformulier


Ben je geïnteresseerd of heb je vragen?
Neem contact met me op