
Claudia is erg fijn! Enorm genoten van haar deskundigheid, warmte en bekwame didactische vakmanschap. Heel open, puur, menselijk. Niet alleen maar van de goed geformuleerde zinnen en casussen zoals ze in boeken worden beschreven, maar de échte casussen waar je tegen dingen aanloopt in de dagelijkse praktijk
Trainer: Claudia de Vries NVRG-erkend en geregistreerd systeemtherapeut. Doelgroep: Hulpverleners (zowel op hbo-niveau als academisch niveau geschoold) die werken met ouders en kinderen. Accreditatie: aanvraag bij SKJ. Niveau: MBO+, HBO, WO
Programmaopzet
Vanuit het idee dat alles met elkaar verbonden is, dat alles om je heen een belangrijk onderdeel van je leefwereld vormt is het systemische gedachtengoed ontstaan. Een probleem of klacht staat dus nooit op zichzelf. Bij systeemgericht werken worden ook de omgeving en bijbehorende factoren betrokken bij het behandeltraject. Niet alleen de klachten van het individu als losstaand element te zien en te behandelen, maar ook aandacht te hebben voor het systeem waarvan deze deel uitmaakt. Bij het ontstaan én het oplossen van veel psychische of psychiatrische klachten, blijkt dit systeem namelijk een belangrijke invloed uit te oefenen. Bewezen is dat als er ook aandacht wordt geschonken aan het sociale systeem, er sneller en duurzaam herstel mogelijk is.
Voor kinderen en jongeren waar we mee werken vormt het gezin de primaire leefwereld. Om problemen van kinderen en jongeren goed te begrijpen is het in het algemeen dan ook nodig meer zicht te krijgen op het (gezins)systeem waarbinnen de problemen zich voordoen. Om samen te onderzoeken op welke manier de problematiek van het kind/ de jongere wordt beïnvloed door de gezinscontext en vice versa.
In deze driedaagse training leg je hiervoor de systeemtheoretische basis en oefen je met (gespreks)-vaardigheden, interventies en attitude. In deze cursus wordt aandacht besteed aan deze verschillende manieren van systemisch kijken: zowel de theoretische achtergrond als de manier waarop je hier vorm aan geeft in de praktijk.
Werkwijze
Door middel van verschillende werkvormen (korte theoretische inleidingen, discussie, beeldmateriaal, inbreng van ervaringen uit de praktijk en rollenspel met trainingsacteurs) krijgen deelnemers de kennis aangereikt en worden houding en vaardigheden geoefend die nodig zijn om het hulpverleningstraject uit te voeren.
Doelstellingen
Deelnemers ontwikkelen een systeemgerichte visie op de problematiek van de jeugdigen ; een jongere of kind met psychische klachten is niet een op zich staand probleem, het is een kwetsbaar onderdeel van een kwetsbaar geheel. Deelnemers leren te werken vanuit een systemische visie: "Een individueel probleem is een systeemprobleem en een intergenerationeel probleem". Je leert en ontwikkelt onder andere:
- Je leert de basisprincipes van systemisch denken
- Je leert om vanuit verschillende systemisch invalshoeken te kijken
- Theorie en verschillende systemische perspectieven op families en andere sociale systemen komen aan bod
- Het verschil begrijpen tussen lineaire causaliteit, waarin problemen een oorzaak hebben, en circulariteit, waarin problemen begrepen kunnen worden in de context waarin ze zich voordoen, in complexe samenhang met elkaar.
- De context staat steeds centraal met aandacht voor families, sociale netwerken, gender, cultuur, religie en sociaal economische omstandigheden.
- Je weet mensen te bekijken in hun context en hun naasten te betrekken binnen de behandeltrajecten
- Je leert een systemische context te creëren waarin ruimte is voor het doen van systemische interventies en waarin er verandering kan ontstaan.
- Je ontwikkelt vaardigheden en attitude om een samenwerkingsrelatie op te bouwen en te onderhouden vanuit meervoudige partijdigheid
- Je leert de geboden theorie te vertalen naar de eigen werksetting
Tijdsinvestering/ studiebelasting: 3 dagen
Wijze van toetsing
Schriftelijke opdracht: beschrijving van de toepassing van de behandelde theorie en de literatuur op een casus uit de eigen werkpraktijk. De casusbeschrijving wordt door de docent beoordeeld en voorzien van een cijfer.
Draaiboek SKJ geacrediteerd:
3‐daagse cursus
Systemisch werken
Claudia de Vries
Achtergrond van de aanvraag
Bij vaktheraoeuten is er vraag naar inhoudelijke verdieping op het gebied van systeemgericht werken.
Zij willen meer kennis en tools willen op het gebied van systemisch werken, hoe er meer ‘circulaire zorg ‘ kan ingezet worden bij de behandeling± bij de jeugdigen betrokken mensen meer worden meegenomen in de behandelingstrajecten.
Doelgroep
Deze driedaagse cursus wordt 7x aangeboden aan vakantherapeuten
Omvang cursus: De cursus omvat 3 bijeenkomsten van 6 uur exclusief pauze.
Urenverdeling: 18 contacturen
Tijden: 10.00 uur tot 17.00 uur.
Trainer: Claudia de Vries
Claudia de Vries is erkend en geregistreerd systeemtherapeut bij de Nederlandse Vereniging voor Relatie- en Gezinstherapie (NVRG). Zij heeft zich gespecialiseerd in Emotionally Focused Therapy een wetenschappelijk bewezen vorm van relatietherapie. Claudia heeft 20 jaar ervaring op het gebied van systeemgerichte hulpverlening binnen de kinder- en jeugdpsychiatrie, jeugdbescherming en jeugdhulpverlening. Haar expertise terreinen zijn kinderen, jongeren en hun gezinnen in moeilijke omstandigheden. Momenteel is zij werkzaam als relatie en gezinstherapeut bij Kenterjeugdhulp waar zij werkt met kinderen, jongeren en jongvolwassenen met complexe problematiek in de leeftijd van 0 tot 24 jaar, doorgaans met Multi stress systemen. Eerst in generalistische ambulante poli teams en daarna in het specialistisch FACT Jeugd team.
Daarnaast heeft zij een eigen praktijk (www.praktijkcdevries.nl), werkt zij als ZZP bij Stichting Doof & Co (www.doofenco.nl) waar zij individuele, relatie- en gezinstherapie geeft, ook aan doven en slechthorenden en hun netwerk.
Claudia is actief lid van de Nederlandse Vereniging voor Relatie en Gezinstherapie en zit in de congrescommissie dat verantwoordelijk is voor het organiseren van het jaarlijkse landelijke congres en inspirerende workshops en bijscholingsdagen.
Behalve haar werk als therapeut geeft Claudia al jaren met veel plezier (bij- en nascholings) trainingen voor professionals in de welzijn- en GGZ sector. Zij geeft trainingen vanuit haar eigen praktijk (www.praktijkcdevries.nl) en vanuit o.a. King Nascholing (www.kingnascholing.nl)) en de RINOgroep )www.Rinogroe.,nl) onder andere in Multi problem gezinnen, Systemisch werken en gezinsdiagnostiek. Haar praktijk is CRKBO (www.crkbo.nl) gecertificeerd.
Beoordeling:
Men heeft de cursus met goed gevolg doorlopen wanneer aan de volgende voorwaarden is voldaan:
Maximaal 10% van de contacttijd is verzuimd.
Wanneer meer dan 10% van de contacttijd is verzuimd moeten de gemiste bijeenkomsten worden ingehaald in een andere training. Pas na het inhalen mag, wanneer aan de andere voorwaarden is voldaan, een verklaring van geslaagd zijn worden afgegeven.
Geslaagd zijn voor een schriftelijk toets waarin over relevante aspecten van de tijdens de cursus behandelde lesstof wordt getentamineerd;
Geschikt zijn systemische interventies toe te passen zoals is gebleken uit inbreng en opstelling tijdens de cursus.
Toetsing: Aanwezigheid 100%
Actieve participatie bij opdrachten
Schriftelijke eindtoets
Doelgroep: HBO-jeugd- en gezinsprofessional
Toelatingsvereisten: HBO werk -en denkniveau
Werkwijze
De verschillende onderwerpen worden besproken aan de hand van korte theoretische inleidingen, oefeningen, beeldmateriaal en/of discussies. De gespreksvaardigheden worden geoefend met trainingsacteurs. Van de deelnemers wordt verwacht dat ze tussen de bijeenkomsten kennis nemen van de aangeboden literatuur.
Voorwaarden en organisatie
De data voor de driedaagse cursus zijn in overleg worden vastgesteld. De cursusdagen starten om 10.00 uur en eindigen om 17.00 uur. De opdrachtgever nodigt deelnemers uit en stuurt de trainer een lijst met namen van de deelnemers. De opdrachtgever zorgt voor een geschikte cursusruimte waarin een flap-over bord en beamer (met geluid) aanwezig is. De trainer verzorgt een literatuurmap. De opdrachtgever zorgt ervoor dat de literatuur op de eerste trainingsdag voor alle deelnemers beschikbaar is. De trainer maakt afspraken met de trainingsacteurs en bereidt met hen voor. De trainingsacteurs en trainer factureren rechtstreeks bij de opdrachtgever.
Samenvatting
Vanuit het idee dat alles met elkaar verbonden is, dat alles om je heen een belangrijk onderdeel van je leefwereld vormt is het systemische gedachtengoed ontstaan. Een probleem of klacht staat dus nooit op zichzelf. Bij systeemgericht werken worden ook de omgeving en bijbehorende factoren betrokken bij het behandeltraject. Niet alleen de klachten van het individu als losstaand element te zien en te behandelen, maar ook aandacht te hebben voor het systeem waarvan deze deel uitmaakt. Bij het ontstaan én het oplossen van veel psychische of psychiatrische klachten, blijkt dit systeem namelijk een belangrijke invloed uit te oefenen. Bewezen is dat als er ook aandacht wordt geschonken aan het sociale systeem, er sneller en duurzaam herstel mogelijk is. Voor kinderen en jongeren waar we mee werken vormt het gezin de primaire leefwereld. Om problemen van kinderen en jongeren goed te begrijpen is het in het algemeen dan ook nodig meer zicht te krijgen op het (gezins)systeem waarbinnen de problemen zich voordoen. Om samen te onderzoeken op welke manier de problematiek van het kind/ de jongere wordt beïnvloed door de gezinscontext en vice versa.
In deze driedaagse training leg je hiervoor de theoretische basis en oefen je met (gespreks)-vaardigheden, interventies en attitude. In deze cursus wordt aandacht besteed aan deze verschillende manieren van systemisch kijken: zowel de theoretische achtergrond als de manier waarop je hier vorm aan geeft in de praktijk.
Doelgroep
Deze driedaagse cursus wordt aangeboden aan HBO Jeugd en Gezinsprofessionals en Vaktherpeuten
Uur verdeling:
In totaal contact uren: 18 uur
Totaal zelfstudie- uren: 24 uur
Totaal toets uren: 4 uur
Totaal aantal uren : 46 uur
Minimum aantal deelnemers: 5
Maximum aantal deelnemers: 16
Type nascholing: Cursus
Doel van de training
Deelnemers ontwikkelen een systeemgerichte visie en benadering op de problematiek van de jeugdige een jongere of kind met psychische klachten is niet een op zich staand probleem, het is een kwetsbaar onderdeel van een kwetsbaar geheel. Deelnemers leren te werken vanuit een systemische visie: Een individueel probleem is een systeemprobleem en een intergenerationeel probleem.
Je leert en ontwikkelt onder andere:
Je leert de basisprincipes van systemisch denken
Je leert om vanuit verschillende systemisch invalshoeken te kijken
Je weet mensen te bekijken in hun context en hun naasten te betrekken binnen de behandeltrajecten
Je leert een systemische context te creëren waarin ruimte is voor het doen van systemische interventies en waarin er verandering kan ontstaan.
Je ontwikkelt vaardigheden en attitude om een samenwerkingsrelatie op te bouwen en te onderhouden; In het werken met jeugdigen en gezinnen is het van belang vanuit het perspectief van de jeugdige en het gezin/netwerk/ systeem te kijken, welke vaardigheden je kunt toepassen en hoe je in houding en toon kunt bijdragen aan een goede samenwerkingswerkrelatie waarin je uitgedaagd wordt de jeugdige écht centraal te stellen en vanuit zijn perspectief te denken, waarbij eigen en zelfregie voor jeugdigen en gezinnen voorop staan De jeugdige en zijn omgeving spelen zelf een cruciale rol in de ondersteuning, hulp en zorg. In deze cursus leer je deze systemische context steeds opnieuw professionele afwegingen.
De cursus draagt bij aan systemisch/ integraal te werken waarbij het samen werken en betrekken van collega’s, ook uit andere sectoren binnen de jeugdhulp voorop staat. Samen afwegen wanneer, waarom en met wie samenwerking een meerwaarde heeft bij het bieden van hulp aan gezinnen en hoe je omgaat meet dilemma’s en spanningsvelden in deze samenwerking.
Je leert de geboden theorie te vertalen naar de eigen werksetting;
De cursus gaat uit van de dagelijkse praktijksituaties in de jeugd ggz, jeugdhulp en jeugdbescherming. Welke opgaven kom je als hbo-jeugd- en gezinsprofessional tegen in het systemisch werken en hoe kun je daar mee omgaan. Doel is om de opgedane systemische kennis betekenis geven op de specifieke werkvloer van de deelnemer. Dit doen we door samen ook actuele casuïstiek in te brengen en te bespreken, werkervaring en ervaringskennis te delen en door te reflecteren op eigen handelen. De deelnemers zijn na de training in staat om systemische kennis zelfstandig, flexibel en op maat toe te passen in de praktijk.
De cursus sluit aan bij het Kwaliteitskader Jeugd waarbij de elementen van de gemeenschappelijke basis voor het jeugddomein zijn beschreven:
· Cliëntgericht werken · Signaleren · Versterken eigen kracht en zelfregie · Veiligheid bevorderen · Werken vanuit een integrale blik: beter kijken, meer zien · Samenwerken · Leven lang leren en reflecteren.
Deze bij‐ en nascholingscursus heeft betrekking op het competentieprofiel van HBO professionals in jeugdhulp en jeugdbescherming, bestaande uit zes competentieclusters met een eigen thema:
Ondersteunen bij regievoeren
Samenwerken met de jeugdige en het gezin
Versterken van het netwerk
Interdisciplinair samenwerken met en rond de jeugdige en zijn systeem
Regie (deels en tijdelijk) overnemen van de jeugdige en zijn gezin
Ethisch en integer handelen
Aansluiting op deze competenties blijkt ook uit het draaiboek, waar de competentie clusters terugkomen in de leerdoelen (1-6) ;
Tijd: 10.00‐17.00 uur
Hoofddocent: mw. C de Vries
Onderwerp: (basis)principes van systemisch werken
Dag 1
Besproken wordt het belang van het ontwikkelen en uitdragen van een systemische visie op individuele problematiek: Ontregelingen van jongeren/ kinderen niet (alleen) individualiseren en classificeren in stoornissen, maar ontregelingen zien vanuit de context waarin zij leven: in interactie en samenhang met de context. Hoe kun je deze context meer betrekken, hoe kun je het gezinssysteem betrekken? Hoe krijg je een gezinssysteem in beweging?
Leerdoelen
Na afloop van deze bijeenkomst:
Heb je kennis van de basis van de systeemtheorie en verschillende systemische perspectieven op families en andere sociale systemen
Kun je het verschil begrijpen tussen lineaire causaliteit, waarin problemen een oorzaak hebben, en circulariteit, waarin problemen begrepen kunnen worden in de context waarin ze zich voordoen, in complexe samenhang met elkaar.
Weet je in Context te denken, te handelen, waarbij je aandacht hebt voor families, sociale netwerken, gender, cultuur, religie en sociaal economische omstandigheden
Weet je het belang van een goede samenwerkingsrelatie met gezinssystemen
De invloed van (langdurige) stress in systemen, waaronder trauma, wantrouwen en hechtingsschades. Hoe deze kunnen mee resoneren in de samenwerkingsrelatie.
Kun je omgaan met hoge druk, blikvernauwing en verander huiver bij gezinnen, als ook bij onszelf als hulpverlener.
Bepreken we herkenbare dillema’s van hulpverleners in de samenwerkingsrelatie en hoe hier mee om te gaan
Heb je aandacht voor ouderperspectieven en kwetsbaar ouderschap.
- - Kun je het netwerk in kaart brengen met het netwerkintake model
- - Kun je met gezinnen beschermsystemen (buffers) creëren én deze betrekken
- - Kun je een samenwerkingsrelatie met sociaal en professioneel netwerk betrekken en uitvouwen
Weet je hoe je praat mét jeugdige en zijn gezin en/of netwerk, in een gezamenlijk overleg i.p.v. óver ( waar mogelijk en veilig).
Ken je het belang van hulp en ondersteuning voor jezelf vragen: eigen professionele en emotionele grenzen kennen en dilemma’s bespreken en in overleg besluiten nemen met collega- Professionals.
Ben je meer bewust dat je als zelf als professional niet blanco in gezinnen stapt. Je eigen persoonlijke , visie en opvattingen zijn ondergeschikt aan het belang van de jeugdige en zijn gezin en/of netwerk.
Leer je bewust te zijn van het belang van (Gezins)veerkracht van mensen.
Kun je vanuit o.a. het gezinsveerkrachtmodel en oplossingsgerichte technnieken gezinsleden stimuleren om vaardigheden te leren waardoor ze veerkrachtiger worden, hierin kleine stappen voorwaarts zien, benoemen en bekrachtigen
Literatuur dag 1
Vooraf bestuderen:
Madsen W.C. (2011)
Samenwerkingsgerichte hulpverlening in multi-gestresseerde gezinnen
Hoofdstuk 1: Werken met multigestresseerde gezinnen
Hoofdstuk 2: What we see is what we get
Hoofdstuk 5: Samenwerkingsgerichte bevraging
Antwerpen/Apeldoorn, Garant
E. Reijmers
Systemische diagnostiek
Uit: A. Savenije, J. Van Lawick, e. Reijmers (red)
Handboek Systeemtherapie
Utrecht, De Tijdstroom, 2014
A. Savenije, J. Van Lawick
Basisbegrippen Systeemtherapie
Uit: A. Savenije, J. Van Lawick, e. Reijmers (red)
Handboek Systeemtherapie
Utrecht, de Tijdstroom, 2014
M. Hoek
Lees de Richtlijn Gezinnen met meervoudige en complexe problemen op:
https://richtlijnenjeugdhulp.nl/gezinnen-met-meervoudige-en-complexe-problemen/
I.Rood Veerkracht opnieuw Bezien
Systeemtherapie jaargang 31, nummer 2 juni 2019
Hoek, M. (2009)
Denk in buffers: een handreiking voor ouderbegeleiders
Uit: Ouderschap en ouderbegeleiding, jaargang 12, nr 3
De rol van de psychiater; medisch, contextueel én persoonsgericht denken en handelen in de psychiatrie Uit: tijdschrift voor psychiatrie jaargang 56 novmber 2014. F.J van Oenen, S van Deursen, J. Cornelis.
Eerste dag achtergrondliteratuur aanbevolen voor theoretische achtergronden:
Groen, M., Lawick, J. van (2008)
Intieme oorlog. Over kwetsbaarheid in familierelaties
Hoofdstuk 5: Escaleren en de-escaleren
Amsterdam, Van Gennep
A randomized controlled trial of the effectiveness of multisystemic therapy in the Netherlands: post-treatment changes and moderator effects
J.J. Asscher, M. Dekovic, W.A. Manders, P.J.M. Prins, P.H. van der Laan
Criminal Law Empirical and Normative Studies
Oenen, F.J. van, Bernardt, C., Post, L. van der (2007)
Praktijkboek crisisinterventie. De kunst van het interveniëren in moeilijke behandelsituaties in de spoedeisende psychiatrie en psychotherapie.
Hoofdstuk 2: Algemene principes van crisisinterventies
Utrecht, De Tijdstroom
Meyer, Y. (2018)
Kiekeboem! Hulp aan het jonge kind dat opgroeit in stress en geweld
Hoofdstuk 5: Kwetsbaar ouderschap
Amsterdam, Uitgeverij SWP
Huiswerkopdracht vooraf:
Lees de literatuur
Denk alvast na over wat je hoopt te leren uit de training
Bedenk alvast een casus waarmee je zelf kunt gaan oefenen met systemisch werken tijdens de opleidingsdagen. Neem bij voorkeur een eigen ervaring waarin je met een systeemcasus worstelt, die je raakt, of die veel indruk op je (heeft ge)maakt. Bedenk echter wel dat het om korte oefeningen gaat in een leersituatie.
Denk na over de volgende vragen:
Wat is je vraag bij deze systeemcasus in het kader van systemisch werken?
Neem een korte schets van het gezin mee, bv:
- Gezinssamenstelling
- Hoe lang ben je betrokken, hoeveel gesprekken heb je gevoerd?
- Wat is het doel van het gezin/ systemisch werken?
- Welke informatie is verder relevant voor het beantwoorden van die vraag (vragen)?
- Wat is de visie van de gezinsleden op de problematiek/ kracht/ gezinssituatie?
- Hoe heeft het zich ontwikkeld in de tijd?
Programma dag 1
Tijd | Activiteit | Leerdoel | Werkvorm |
10.00‐10.30 10.30- 11.15 | Kennismaking en verwachtingen van de deelnemers Theorie en verschillende systemische perspectieven op families en andere sociale systemen wordt uitgelegd., waarbij aandacht is voor individuele- als omgevingsfactoren Het verschil begrijpen tussen lineaire causaliteit, waarin problemen een oorzaak hebben, en circulariteit, waarin problemen begrepen kunnen worden in de context waarin ze zich voordoen, in complexe samenhang met elkaar. De context staat steeds centraal met aandacht voor families, sociale netwerken, gender, cultuur, religie en sociaal economische omstandigheden. | 1,2,3 | Plenaire overdracht |
11.15‐11.30 | Pauze | ||
11.30‐13.00 | Het belang van een goede samenwerkingsrelatie met jeugdigen en hun gezinssystemen staat centraal: Theorie over de invloed van (langdurige) stress in systemen, waaronder trauma, wantrouwen en hechtingsschades. Hoe deze kunnen mee resoneren in de samenwerkingsrelatie. Theoretisch kader ACE (Adverse Childhood Experiences): ingrijpende jeugdervaringen en effect op ouderschap en veilig opgroeien en de Window of Tollerance worden besproken aan de hand van praktijkvoorbeelden van de docent zelf, waarbij risico en beschermende factoren worden meegewogen Oefening omgaan met hoge druk, blikvernauwing en verander huiver bij gezinnen, als ook bij onszelf als hulpverlener Herkenbare dillema’s van hulpverleners in de samenwerkingsrelatie en hoe hier mee om te gaan Hier wordt in subgroepen geoefend hoe je in houding en toon kunt bijdragen aan een versteviging van de samenwerkingsrelatie vanuit de theorie van de kwetsbaarheidscyclus van Scheinkmann. Beeldmateriaal wordt getoond waarbij bewustwording is dat wij zelf niet blanco in gezinnen stappen. Je eigen persoonlijke, visie en opvattingen zijn ondergeschikt aan het belang van de jeugdige en zijn gezin en/of netwerk. | 2 2,5,6 2,6 6 | plenaire informatie-overdracht, verwerkings-opdracht in sub groepjes, plenaire terugkoppeling |
13.00‐13.30 | Lunch | ||
13.30‐14.00 14.00- 14.45 | Aandacht voor ouderperspectieven en kwetsbaar ouderschap. Theorie over de ouder begeleidende positie en denkschema van Alice van der Pas. Draagkracht/ draaglast. Verschil tussen pedagogische vaardigheden en pedagogisch besef wordt uiteengezet en gedemonstreerd met beeldmateriaal. Creëren én betrekken van beschermsystemen om gezinnen heen, vanuit buffertheorie van Alice van der Pas Belang van het verstevigen en verbreden van het netwerk wordt besproken en het ondersteunen in het onderhouden van het netwerk en samen een plan maken. In subgroepjes oefenen met het netwerk in kaart kunnen brengen met netwerkintakemodel van Floortje Scheepers. | 1,2 3,4 1,3 | Intervisie, praktisch oefenen plenaire informatie-overdracht met beeldmateriaal, verwerkings-opdracht in sub groepjes, plenaire terugkoppeling |
14.45‐15.00 | Pauze | ||
15.00-15.45 15.45- 16.15 16.15-16.45 16.45- 17.00 | Samenwerkingsrelatie met sociaal en professioneel netwerk betrekken en uitvouwen: Praten mét jeugdige en zijn gezin en/of netwerk, in een gezamenlijk overleg ipv óver ( waar mogelijk en veilig) . Staan voor wat je doet als het in het belang van de jeugdige en zijn gezin en/of netwerk is en kunnen uitleggen waarom. Hulp en ondersteuning voor jezelf vragen bij afwegen en verantwoording: eigen professionele en emotionele grenzen kennen. Het belang van intervisie wordt onderstreept. Dilemma’s bespreken in overleg met collega- Professionals besluiten afwegen en nemen. Analyseren hoe verschillende rollen van ons als professional (expert, procesconsulent, participant: essay F.J. Van Oenen) samenhangen met uiteenlopende denkkaders, gespreksvormen en taalgebruik naar jeugdigen en gezinnen toe. Met specifiek aandacht voor houding van waarderende bondgenoot (Madsen) Oefenen in sub groepjes met verschillende rollen in de dynamische spanning tussen monoloog (distantie, moral disengagement hiërarchie)- en dialoogscript (nabijheid, verbinding, gelijkwaardigheid) in verschillende situaties en spanningsvelden met regie (deels en tijdelijk) overnemen van de jeugdige en zijn gezin Kracht en competenties: deelnemers leren bewust te zijn van het belang van (Gezins)veerkracht van mensen. Stimuleren van gezinsleden om vaardigheden te leren waardoor ze veerkrachtiger worden, hierin kleine stappen voorwaarts zien, benoemen en bekrachtigen Bespreken van o.a. de Theorie van het Gezinsveerkrachtmodel van Walsh: Het concept veerkracht wordt geplaatst in context van familie veerkracht. Er wordt daarbij een verbinding gemaakt met de meer op kracht georiënteerde postmoderne benaderingen, en dan blijkt hoe veerkrachtprocessen van gezinnen integratief kunnen worden toegepast in systemisch werken. Kennis van dit gezins veerkracht model is helpend ook om tegenwicht te kunnen bieden aan het huidige, nog altijd meer op pathologie dan op kracht georiënteerde discours in de praktijk van de hulpverlening. Aandacht geven voor hoop, dromen en verlangens voor in de toekomst Afsluiting literatuur en huiswerk opgeven, bespreken ervaringen van deze dag | 3,4 5,6 1,2,5,6 2,5,6, 1,2,3 | plenaire informatieoverdracht verwerkingsopdracht n.a.v. eigen casuïstiek in subgroepjes) Tevens wordt er in de groep geoefend, waarbij elke cursist beurtelings een gezinsveerkracht interventie kan doen. Daarnaast wordt de techniek gedemonstreerd met videomateriaal en live‐demonstraties door de docent Plenaire afsluiting |
Tijd: 10.00‐17.00 uur
Trainer: mw. C. de Vries
Onderwerp: Systemen in beweging krijgen
Dag 2
Thema: Systemen in beweging krijgen
Werken vanuit een systemische visie:
“Een individueel probleem is een systeemprobleem en een intergenerationeel probleem”
Voor gezinnen in moeilijke omstandigheden is kenmerkend dat het gezin is vastgelopen in problemen op meerdere gebieden, het stressniveau in het gezin hoog is en crisis en conflict of apathie en machteloosheid aan de orde van de dag zijn. Opvoedingsproblematiek is veelal intergenerationeel bepaald. Daarnaast is er soms ook sprake van wantrouwen van gezinsleden naar hulpverlening, instanties en de buitenwereld in het algemeen. De gezinsleden zelf hebben soms een heel andere visie en zitten niet altijd te wachten op ongevraagde bemoeienis.
Hoe kun je bij deze gezinnen ‘binnenkomen’? Hoe kun je een samenwerkingsrelatie met hen opbouwen? Hoe kun je bij hen aansluiten, zodat ze zich gehoord en begrepen voelen, en hen tegelijkertijd uitdagen te onderzoeken wat zij zouden willen veranderen in hun leven? Hoe kun je er aan bijdragen dat gezinsleden weer oog krijgen voor kracht en mogelijkheden in zichzelf en in hun omgeving en gaan geloven dat ze die kracht kunnen gebruiken om hun leven positief te beïnvloeden?
Leerdoelen
Na afloop van deze bijeenkomst :
Heb je tools om verandering op gang te brengen, hoe je mensen motiveert en hoe je om kunt gaan met weerstand en ambivalentie
Kun je in je gedrag houding en toon aansluiten bij achtergrond, cultuur, leefwereld van de jeugdige en gezin.
Kun je aansluiten bij de vraag en motivatie van de jeugdigen en gezin
Heb je technieken om met weerstand van de jeugdige en zijn gezin tegenover professionals om te gaan
Bespreken we hoe je om kunt gaan met eigen geraaktheid of emoties in het contact met gezinsleden
Heb je kennis over intergenerationele overdracht en heb je casusconceptualisatiemogelijkheden vanuit de contextuele systeemtherapie (Boszormenyi-Nagy)
Kun je patronen van vroeger en nu met jeugdigen en ouders bespreekbaar maken en weet je het belang hiervan
Kun je tijdslijnen maken en genogrammen, waarbij je specifieke aandacht hebt voor:
De samenstelling, commitment en veiligheid, lege stoel techniek.
Omgaan met aarzelingen en stiltes.
In kaart brengen van positieve eigenschappen & mogelijkheden van het gezin
Weet je hoe je een Genogram introduceert en tekent samen met het gezin
Weet je welke vragen kunnen stellen als je een Genogram met het gezin maakt
Casuïstiek bespreking
Deelnemers brengen eigen casuïstiek in: waar loop je tegen aan in de dagelijkse praktijk en hoe kun je daarmee omgaan?
Leerdoelen;
opgedane kennis betekenis geven in de specifieke werkpraktijk. Dit doen we door samen actuele casuïstiek in te brengen en te bespreken, werkervaring en ervaringskennis te delen en door te reflecteren op eigen handelen.
Je bent in staat om systemische kennis zelfstandig, flexibel en op maat toe te passen in de praktijk
Oefenen met systemisch kijken naar casuïstiek:
Je leert om vanuit verschillende systemische invalshoeken naar casuïstiek bekijken
Het leren van “ meerstemmigheid”
Literatuur Vooraf bestuderen
Madsen W.C. (2011)
Samenwerkingsgerichte hulpverlening in multi-gestresseerde gezinnen
Hoofdstuk 3: Samenwerking is tweerichtingsverkeer
Hoofdstuk 4: Het ontwikkelen van een proactieve visie als leidraad voor de klinische praktijk.
Antwerpen/Apeldoorn, Garant
A. Savenije, J. Van Lawick
Methoden en technieken
Uit: A. Savenije, J. Van Lawick, e. Reijmers (red)
Handboek Systeemtherapie
Utrecht, de Tijdstroom, 2014
Lees de richtlijn samen beslissen over passende hulp:
https://richtlijnenjeugdhulp.nl/samen-beslissen-over-passende-hulp/
Eerst samenwerken voor veiligheid, dan samenwerken voor risico gestuurde zorg
The evidence base for family therapy and systemic interventions for child-focused problems.
Journal of Family Therapy,
Carr, A. (2014a) Pagina 36, 107-157.
Hoofdstuk 6: Praktische vragen en verdere gesprekstechnieken
Haarlem, De Toorts, 2000
B. Hillewaere, M Le Fevere de ten Hove
Hulpmiddelen bij het maken van genogrammen
Uitgeverij Coutinho, bijlage 16 transculturele vaardigheden voor therapeuten
Narratieve en oplossingsgerichte toepassingen bij genogrammen
Systeemtherapie, jaargang 18, nr 2, 2006
Tweede dag achtergrondliteratuur, aanbevolen voor theoretische achtergronden:
F. Seywert
Het gebruik van circulaire vragen
Uit: gezinstherapie, jaargang 6, nr 1, 1995
T. Nelson, C. Fleuridas, D. Rosenthal
The evolution of circular questions: training family therapists
Uit: Journal of Marital and Family Therapy, vol. 12, nr 2, 1986
Hoofdstuk 8: Oplossingsgerichte therapie en de narratieve dialoog
Leuven, Acco, 2006
R.H. Dumont
Een gezinskaart tekenen: een experientieel instrument om kinderen bij gezinstherapie te betrekken
Uit: Gezinstherapie wereldwijd, jaargang 20, nr 3, 2009 14 pagina’s
J.B.M. Jansma, R.L. De Coole
A. Carr
Kinderen betrekken bij gezinstherapie en systeemgerichte begeleiding
Gezinstherapie, jaargang 6, nr 3, 1995
Fristad, M.A., Verducci, J.S., Walters, K., & Young, M.E. (2009). Impact of multifamily psychoeducational psychotherapy in treating children aged 8 to 12 years with mood disorders. Archives of General Psychiatry, 66(9), 1013-1021.
De Clippele, T. & Van West, D. (2016). Functional family therapy in de universitaire kinder-en jeugdpsychiatrie Antwerpen. Systeemtherapie, 28(1), 43-50.
Huiswerkopdracht vooraf:
Neem een schets van een systeemcasus mee
Met een genogram in 3 generaties
Pak het document Hulpmiddelen bij het maken van genogrammen
+ raamwerk genogram er bij
Let op: deze hoeft niet helemaal uitgewerkt, alleen het raamwerk
Neem deze mee naar de tweede trainings-dag met je vraag bij dit systeem
Tijd | Activiteit | Leerdoel | Werkvorm |
10.00‐10.30 10.30-11.30 | Theoretische inleiding: Werken vanuit een systemische visie: Een individueel probleem is een systeemprobleem en een intergenerationeel probleem” Hoe breng je verandering op gang. Hoe motiveer je mensen. Hoe ga je om met weerstand en ambivalentie. Bespreking van de theorie van motiverende gespreksvoering, Theorie van gedragsverandering Procheska en DiClimente. De klant, klager en bezoeker houdingen en hoe hiermee om te gaan vanuit de oplossingsgerichte benadering. De theorie wordt toegepast op bespreking van praktijkvoorbeelden van cursisten en aan de hand van reflecties op beeldmateriaal Bespreken van dilemma´s in continuüm invoegen- toevoegen en op het continuüm bevorderen van zelf regie en de regie overnemen/ overdragen Werkwijze aan de hand van vijf co’s: Vanuit het contact (co1) proberen de context (co2) beter te begrijpen, om vervolgens vanuit die context, met de waarden en zorgen van de mensen, een betere connectie (co3) te maken, die ten slotte toelaat passend te corrigeren (co4) of te confronteren (co5). Dit alles vraagt om een goede positionering van de therapeut die recht doet aan onze cliënten en gezinnen, maar ook aan onze eigen expertise. | 1 2 1,2,5,6 | Plenaire overdracht Oefenen in subgroepen |
11.15‐11.30 | Pauze | ||
11.30‐ 12.15 12.15-13.00 | Inleiding in theorie over intergenerationele overdracht Uitwisselen en bespreken van praktijkvoorbeelden waarbij je het vermoeden hebt dat intergenerationele overdracht een rol speelt Bekijken van beeldmateriaal mbt intergenerationele overdracht en in sub groepjes reflecteren hierop | 1,2,6 | Plenaire overdacht Plenaire informatieoverdracht, in subgroepjes inventariseren van ervaringen uit de praktijk, plenair uitwisselen en aanvullen) |
13.00‐13.30 | Lunch | ||
13.30‐13.45 13.45- 1500 | Het belang van patronen van vroeger en nu bespreekbaar maken met jeugdigen en ouders: ACE, roulerende rekeningen, contextuele systeem therapeutische casus conceptualisatie mogelijkheden vanuit Boszormenyi- Nagy Oefenen en werken met diverse bruikbare tools/werkvormen hierin, waaronder: - Imaginatie oefening -Het maken van tijdslijnen -Het maken van een genogram met specifieke aandacht voor: De samenstelling, commitment en veiligheid, lege stoel techniek. Omgaan met aarzelingen en stiltes. In kaart brengen van positieve eigenschappen & mogelijkheden van het gezin Hoe introduceer je een genogram? Welke vragen kunnen stellen als je een stamboom met het gezin maakt | 1 – 6 1-6 | Plenaire informatie overdracht plenaire ervaringsoefening live demonstratie door docent live demonstratie door docent & in sub groepjes praktisch oefenen |
14.30- 14.45 | Pauze | ||
14.45- 17.00 | Casuïstiek bespreking Deelnemers brengen eigen casuïstiek in: waar loop je tegen aan in de dagelijkse praktijk? Oefenen met systemisch kijken naar casuïstiek: -Het leren om vanuit verschillende systemische invalshoeken naar casuïstiek bekijken -Het leren van “meerstemmigheid” -Leren van en reflecteren op elkaar en de casus | 1,2 | In subgroepen wordt er geoefend, waarbij elke cursist beurtelings een systeeminterventie kan doen. |
Tijd: 10.00 ‐17.00 uur
Trainer : mw. Claudia de Vries
Onderwerp:Thema: In gesprek met gezinsleden
In rollenspellen kan worden geoefend met praktijksituaties waarin de deelnemers, binnen een veilige setting, het effect van de eigen interventies en handelingen kan ervaren. Dit biedt de mogelijkheid te reflecteren op de eigen positie als hulpverlener
Leerdoelen
Je kunt problematiek Externaliseren en Contextualiseren van problematiek vanuit de Narratieve systeemtherapie
Je weet op de werkvloer een feedbackcultuur te installeren om een betere samenwerkings-relatie tot stand te brengen tussen therapeut en gezinsleden maar ook tussen gezinsleden onderling.
Je kunt gebruik maken van verschillende meetinstrumenten: de Bezorgdheden Vragenlijst (BV) en het Instrument voor Dialogische Feedback (IDF) , de GVL (gezinsvragenlijst) Vragenlijst Gezinsfunctioneren voor Ouders (VGFO), Vragenlijst Gezinsfunctioneren voor Ouders (VGFO) Familie Relatie Test (FRT)
Je hebt kennis van verschillende evidenced based systeemgerichte behandelvormen, waaronder MST, MDFT, IAG, FAST, ABFT, FFT
Rollenspel met twee trainingsacteurs
Je kunt in gesprek met mensen, vanuit verschillende besproken onderdelen uit de systeemgerichte theorie en visie
Je oefent met gespreksvaardigheden, het vinden van passende taal, toon en attitude.
Wat is een passende therapeutische houding en welke vragen geven inzicht?
Je kunt een houding hanteren van meerzijdige partijdigheid
Je kunt respectvol omgaan met de kwetsbaarheid van mensen
Literatuur
Vooraf bestuderen:
K. van Tricht, E. Deslypere, P. Rober
Feedback georiënteerde gezinstherapie
Systeemtherapie, jaargang 29, nr 4, 2017
Boelhouwer, M.D., Aukes, N., Loykens, E.H.M. (2019)
Samen1Plan: effectief en efficiënt samenwerken in zorgtrajecten voor gezinnen met meervoudige en complexe problemen
Uit: Knot-Dickscheit, J., Knorth, E.J. (red.)
Gezinnen met meervoudige en complexe problemen
Rotterdam, Lemniscaat
Tjin A Djie, K. (2003)
Beschermjassen
Een wijze van hulpverlenen waardoor ouders en kinderen uit wij-systemen worden ingebed in hun familie en cultuur
Uit: systeemtherapie, jaargang 15, nr 1
Derde dag achtergrondliteratuur, aanbevolen voor theoretische achtergronden:
Van der Pas, A. (2006)
Beseffen alle ouders wat verantwoordelijk zij voor een kind is?
Lezing tijdens Academische zitting van de Raad van Ouders van de Jeugdhulp Brussel
De Gezinsvragenlijst (GVL)
Testmaterialen J.D. van der Ploeg
Bohn Stafleu van Loghum
Familie Relatie Test (FRT)
S. Célestin-Westreich, B. Baarda & I. Ponjaert-Kristoffersen
Vragenlijst Gezinsfunctioneren voor Ouders (VGFO)
Praktikon
M. van Daele
De multidirectionaliteit van ambivalentie
Uit: Systeemtheoretisch bulletin, jaargang 30, nr 3, 2012
Bolt, A., Zijden, Q van der (2015)
1Gezin1Plan
Bijlage 1: Netwerkschema
Bijlage 2: Netwerklijst
Amsterdam, SWP
Baartman, H.E.M. (1996)
Als mishandelde kinderen ouder worden
Uit: Tijdschrift voor orthopedagogiek, nr 35
Huiswerkopdracht vooraf:
Neem een vraag mee die je hebt tav systemisch werken
Denk vast na over wat interessante situaties zijn uit de praktijk om mee te oefenen met de trainingsacteurs. Kan gaan om situaties die je lastig lijken bij het systemisch werken: bv
- Het starten/ introduceren van een gezinsgesprek
- Het introduceren van een bepaalde werkvorm
- Oefen met uitvragen van een bepaalde systeemtheoretische lens/ interventie
- Oefenen met ouders die erg gesloten en verdedigend zijn omdat ze denken dat je de schuld bij hen legt
- Ouders die niet begrijpen waarom je zoveel van hun gezin wil weten: repareer dat kind nu maar
- Oefenen met dat je een beladen onderwerp wil aansnijden
- Oefenen met het omgaan van ouders die heel negatief over een kind praten
- Anders…
Tijd | Activiteit | Leerdoel(en) | Werkvorm |
10.00‐11.00 11.00-11.30 | Externaliseren en contextualiseren van problematiek vanuit de narratieve systeemtherapie “Niet de cliënt is het probleem, maar het probleem is het probleem:. De meerwaarde van de theorie van Michael White met het systemisch werken bespreken. Verschillende systeembehandelingen worden besproken waaronder MST, MDFT, IAG, FAST, ABFT, FFT | 1, 2,6 | Plenaire informatieoverdracht De techniek gedemonstreerd door de docent met videomateriaal en live‐ demonstraties. Oefenen in subgroepjes met de techniek en de Tool Stappenplan Externaliseren Plenaire informatieoverdracht |
11.30‐11.45 | Pauze | ||
11.45‐12.15 12.15-13.00 | Installeren van feedbackcultuur Doel: een betere samenwerkingsrelatie tot stand te brengen tussen therapeut en gezinsleden maar ook tussen gezinsleden onderling. Bezorgdheden Vragenlijst (BV) Instrument voor Dialogische Feedback (IDF) Peter Rober Bespreken van verschillende meetinstrumenten, waaronder: de GVL (gezinsvragenlijst) Vragenlijst Gezinsfunctioneren voor Ouders (VGFO), Vragenlijst Gezinsfunctioneren voor Ouders (VGFO) Familie Relatie Test (FRT) Voorbereiden rollenspel (in subgroepjes) | 1, 2 1-6 | Plenaire presentatie met demonstraties, oefenen in subgroepen van 3 |
13.00‐13.30 | Lunch | ||
13.30‐16.15 | In rollenspellen met twee trainingsacteurs wordt geoefend met praktijksituaties waarin de deelnemers, binnen een veilige setting, het effect van de eigen interventies en handelingen kan ervaren. Dit biedt de mogelijkheid te reflecteren op de eigen positie als hulpverlener, waarin het hanteren van meerzijdige partijdigheid, en respectvol omgaan met kwetsbaarheid van mensen op de voorgrond staan Hiertoe wordt aandacht besteed aan de volgende onderwerpen: -Hoe ga je in gesprek met mensen, vanuit verschillende besproken onderdelen uit de systeemgerichte visie -Deelnemers oefenen met gespreksvaardigheden, het vinden van passende taal, toon en attitude. -Wat is een passende therapeutische houding en welke vragen geven inzicht? | 2 | Plenaire presentatie en live‐demonstraties |
15.15‐15.30 | Pauze | ||
16.15 ‐17.00 | Afsluiting van de training (in subgroepjes en daarna plenair) stilstaan bij sterke kanten en leerpunten van de deelnemers m.b.t. systemisch werken Evaluatie van de training met evaluatieformulier Afspraken over de schriftelijke Eindtoets (Take Home) | Plenaire afsluiting en afronding | |
Interesse in een (incompany) aanbod? Neem contact met me op via het contactformulier